T.C. YARGITAY 13. HUKUK DAİRESİ
ESAS NO:2009/15419 KARAR :2010/9949 YARGITAY İLAMI
MAHKEMESİ : DENİZLİ 2. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 16.07.2009 NUMARASI : 2007/213-2009/285 DAVACI : ………. VEKİLİ AV. FATMA KARATAŞLI DAVALI : ……….. VEKİLİ AV .…………………
Taraflar arasındaki itirazın iptali davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün davacı avukatınca duruşmalı, davalı avukatınca duruşmasız olarak temyiz edilmesi üzerine ilgililere çağrı kağıdı gönderilmiştir. Belli günde davacı vekili Avukat Fatma Karataşlı ile davalı vekili Av. ……… ’ nin gelmiş olmalarıyla duruşmaya başlanılmış ve hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlenildikten sonra karar için başka güne bırakılmıştı. Bu kez temyiz dilekçesinin süresinde olduğu saptanarak dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü. KARAR
Davacı, davalı ………… derneğinin yönetim kurulunda görevli olduğu dönemlerde aralıklarla toplam 142.420.-Amerikan Dolarını davalıya nakit olarak elden borç verdiğini, davalının ödeme yapmadığını, icra takibine de 34.356.- Amerikan Doları kabul ederek bakiye kısma itiraz ettiğini ileri sürerek itirazın iptalini istemiştir. Davalı, 34.356.- Amerikan Doları dışında borçlarının bulunmadığını savunarak davanın reddini dilemiştir. Mahkemece , davalının 91,876.-Amerikan Dolarlı toplam bedeli çekleri davacıya borcuna karşılık verdiği, davacının çekleri süresinde bankaya ibraz etmesine ve karşılıksız çıkmasına rağmen takibe koymadığı çeklerin davalı tarafından ciro edilerek verildiği çeklerin zamanaşımına uğradığı, bu nedenle 7 adet çek bedeli 91.86.-Amerikan Doların davalıca davacıya ödendiğini kabulünün gerektiği, 16.188.-Amerikan Dolarlık kısmın ise ispat edilmediği gerekçesiyle davanın reddine karar erilmiş, hükmün taraflarca temyiz edilmiştir. 1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özelikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davacını aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazların reddi gerekir. 2- Davacı, eldeki davada davalıya 142.420.- Amerikan Doları borç verdiğini , ödenmeyince takip yaptığını, davalının 34.356.-Amerikan Doları kabul edip bakiyesine itiraz ettiğini ileri sürerek 108.064.-Amerikan Dolar’ı yönünden itirazın iptalini istemiştir. Davalı ise icra takibinde 34.356.- Amerikan Doları kabul ettiklerini başka borçları bulunmadığını savunmuştur. Davacı yargılama aşamasına alacağını ispat etmek için dava dışı şahsın keşide ettiği ve kendisine ciro yoluyla geçen 91.876.-dolar bedelli toplam 7 adet çek sunmuştur. Hemen belirtmek gerekir ki, davalı bu çekleri davacıya olan borçlarına karşılık ciro ederek verdiğini savunduğundan ve davalını ticari kayıtlarında da, davacıya 91.876 dolar borçlu olduğu kayıtlı bulunduğundan davacının, davalıya icra takibi esnasında kabul edilen miktar dışında ayrıca 91.876.- Amerikan Doları alacağını bulunduğu kabul edilmelidir. Davalı, davacı elinde bulunan çekler dışında davacıya ayrıca bir ödemede bulunduğunu savunmamaktadır. Davacı icra takibinde çeklere dayanmaksızın takipte bulunmuştur. Çek asılları davacı elinde bulunduğuna ve davalıca da bu çeklerin takibe konu borç nedeniyle davacıya verildiğinin savunulmasını ve çekler karşılığında davacıya bir ödemede bulunulduğuda iddia ve ispat edilmediğine göre davalını 91.876.-Amerikan Dolar davacıya ödemesi gerektiğinin kabulü zorunludur. Aksinin kabulü davalının sebepsiz zenginleşmesi sonucunu doğurur. Mahkemece değinilen bu yön gözetilerek ,davacı elinde bulunan 91.876.-Amerikan Dolar toplam bedelli 7 adet çekin davalıya iadesi koşuluyla 91.876.- Amerikan Dolar yönünden davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırıdır, bozmayı gerektirir.
3- Bozma nedenine göre davalının temyiz itirazlarının incelenmesine gerek görülmemiştir. SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davacının diğer temyiz itirazlarının reddine temyiz olunan kararın (2) numaralı ben uyarınca davacı yararına BOZULMASINA, (3) numaralı bent gereğince de davalının temyiz itirazlarının incelenmesine yer olmadığına peşin harcın istek halinde iadesine, 750,00 TL duruşma avukatlık parasının karşılıklı oybirliğiyle karar verildi.
Yukarıda ki Yargı kararında da göreceğiniz üzere, bir hukuki ilişki sonucu (alım-satım, kira, gibi) para borcu olan tarafça , alacaklı tarafa çek/çekler düzenlenip verildiğinde artık öncelikle çek/çeklerle alacağın tahsili yolu seçilmelidir. Çünkü Türk Ticaret Kanunu’nda çek, bir ÖDEME ARACI olarak düzenlenmiştir. Çek, borcu ödemek üzere borçlu tarafça verildiğinden, çekle ilgili hukuki işlemlerin önce yapılması gereklidir. Fakat, çekin icraya konulması anlamında hukuki sıkıntılar mevcut ise, o zaman borçlu taraf aleyhine ancak alacağın kaynağını teşkil eden hukuki ilişkiye dayalı belgeler dayanak yapılarak ilamsız takip yapılması gerekecektir. Bu ilamsız takibe başlanmadan önce çeklerin, yargı kararında da belirtildiği üzere borçluya teslimi gereklidir. Borçlu bu teslim işini özgür iradesi ile kabul etmediği zaman,borçluya bir ihtarname göndererek çekleri teslim alması istenebilir. Alacaklı tarafça bu yol seçilmediğinde, ilamsız takibe olası itiraz üzerine açılacak davada , davaya bakan mahkemeye çek asıllarının ibrazı da mümkündür.
AV.FATMA KARATAŞLI